Hoe grondrechten overboord gaan als de angst regeert

Werkgevers en dienstverleners mogen informeren naar je gezondheid. De overheid mag bepalen wie je toelaat in je eigen woning. Gemeenten bepalen wie er wanneer in de publieke ruimte mag zijn. Ouderen in verzorgingshuizen mogen geen knuffel krijgen van hun kinderen en kleinkinderen. Het RIVM schrijft burgers voor met wie ze op welke manier seks mogen hebben. Binnen een tijdsbestek van vier maanden ging dit van compleet ondenkbaar naar de dagelijkse relaliteit. Hoe kan het dat een vrij en democratisch land zo makkelijk bereid is om fundamentele mensenrechten overboord te gooien?

Waar in andere landen veel discussie ontstond over de juridische rechtvaardiging van lockdown maatregelen, bleef het in Nederland lang stil. Dat is opvallend omdat de maatregelen een diepe impact hebben op de persoonlijke levenssfeer van burgers. Aan de basis van de handhaving liggen de de noodverordeningen die in alle veiligheidsregio’s actief zijn. Op basis hiervan kunnen bijvoorbeeld samenkomsten worden verboden en parken gesloten. Nu het gevaar steeds meer onder controle lijkt, is een noodverordening niet langer klakkeloos te accepteren en komen er initiatieven van de grond om maatregelen te borgen in (tijdelijke) wetten.

De 1,5 meter afstand regel wettelijk vastleggen staat hoog op het verlangelijstje van het kabinet. Onder de noodverordeningen kon deze regel worden afgedwongen zonder dat de Eerste en Tweede Kamer hierover konden meepraten. Voor een wet zal een politieke meerderheid nodig zijn. Gezien de oppositie nog maar mondjesmaat op gang komt, is de verwachting dat deze regel er wel doorheen zal komen.

Het behoeft weinig uitleg dat dit funest is voor onze vrijheid en privacy. Iets vertrouwelijk bespreken met iemand gaat erg lastig op twee armlengtes afstand. Samenkomen met een vriendengroep of familieleden die elders wonen is alleen nog haalbaar voor mensen die ruim behuisd zijn. Daarnaast is onze publieke ruimte niet ingericht op mensen die 1,5 meter uit elkaar moeten blijven. Een wandelingetje naar de supermarkt verandert dan in een soort mijnenveld waarbij je op iedere straathoek een boete en strafblad riskeert. Gaan we handhavers uitrusten met meetlinten? Gaan we drones inzetten? Mogen we straks nog een helpende hand bieden aan vreemden op straat? Mogen we gecontroleerd gaan worden in eigen huis?

Zoveel onbeantwoordde vragen, en weinig discussie. Hoe is dat mogelijk? Volgens experts kan dit komen doordat Nederlanders een groot vertrouwen hebben in de overheid. Dat is merkwaardig want het huidige kabinet heeft het al een aantal keer behoorlijk laten liggen op het gebied van privacy. Zo werd het recent al teruggefloten toen men telecomdata wilden inzetten voor het opsporen van mogelijke corona besmettingen[1].  Zorgelijk is ook dat de Nederlandse privacy waakhond, de Autoriteit Persoonsgegevens,  aangeeft dat privacy belangrijk, blijft maar het bestrijden van corona TOPprioriteit. Kortom, als een inbreuk op de privacy nodig is om corona te bestrijden knijpt het AP wel een oogje toe. Het is te hopen dat de Tweede Kamer er kritischer in gaat staan, voor wij er straks achter komen dat we zijn wakker geworden in een politiestaat. Gezond maar rechteloos.


[1] https://www.nu.nl/tech/6049634/providers-spreken-minister-tegen-niet-gevraagd-om-telecomdata.html

Advertisement

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

%d bloggers like this: